Cmk kelimesi Ceza Muhakeme Kanunu’nun kısaltmasıdır. Kanun gereği yapılan avukatlık olduğu için bu şekilde adlandırılmaktadır. Kişinin kendi tayin ettiği avukata ise özel avukat denir.
Neden böyle bir ayrıma ihtiyaç duyulmuştur?
Herkes bir avukat tarafından temsil edilme hakkına sahiptir. Herhangi bir hukuki sorun yaşadığında istediği avukatla çalışabilir. Ancak bazen kişiler gerek maddi, gerek kişisel nedenlerden dolayı bir avukatla çalışmak istemeyebilirler. Hukuk davalarında kanunen avukat tutma zorunluluğu yoktur. Tabi ki sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için avukatla temsil elzem hale gelse de mahkeme tarafından böyle bir dayatmada bulunulmaz. Ancak ceza davaları kişinin özgürlüğünü sınırlandırıcı nitelikte olduğu için ceza davalarında bir takım istisnalar haricinde bir avukat tarafından temsil zorunlu kılınmıştır.
Hangi hallerde cmk avukatı atanır?
Kişi mağdur veya şüpheli olması farketmeksizin eğer 18 yaşından küçükse hem soruşturma aşamasında, hem kovuşturma aşamasında bir avukatla temsil edilir. Burada yaş yönünden bir ayrım yapılmıştır. Küçüğün çıkarlarını korumak için ailesinin kanuni koruyuculuğu yeterli görülmemiş bir avukat tarafından temsili zorunlu kılınmıştır.
Üst sınırı 5 yıl ve üzeri olan suçlarda da sanığın bir avukatla temsili zorunludur. Burada cezalandırma süresi açısından bir ayrım yapılmıştır. Sanığın uzun süreli bir hapis cezası ile karşılaşma tehdidi altında iken profesyonel destek alması uygun görülmüştür. Ancak katılan yönünden bir zorunluluk hali öngörülmemiştir.
Soruşturma aşamasında katalog suçlarda ifadenin avukat eşliğinde alınması da zorunludur. Burada da suçun vasfı açısından bir ayrım yapılmıştır.